روش مطالعه کنکور نقش اساسی در موفقیت دانش‌آموزان در این آزمون سرنوشت‌ساز دارد. با توجه به اهمیت و رقابت بالای کنکور، داشتن یک برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از روش‌های موثر مطالعه می‌تواند تفاوت قابل توجهی در نتایج نهایی ایجاد کند. شناخت نقاط قوت و ضعف، بهره‌گیری از منابع آموزشی معتبر، و استفاده از تکنیک‌های بهینه مرور و یادگیری از جمله عواملی هستند که به دانش‌آموزان کمک می‌کنند تا بهترین عملکرد خود را در روز کنکور ارائه دهند. مدیریت زمان و حفظ تمرکز نیز از ارکان مهم در روش‌های مطالعه موثر برای کنکور محسوب می‌شوند.
روش صحیح مطالعه برای کنکور
صحیح بودن روش مطالعه کنکور نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، استفاده از تکنیک‌های موثر یادگیری، و توجه به نکات روانشناسی و فیزیکی است. در ادامه به توضیح کامل روش اصولی درس خواندن برای کنکور پرداخته شده است:
برنامه ریزی دقیق و منظم
این برنامه‌ریزی شامل دو بخش است: تدوین برنامه روزانه، هفتگی و ماهانه و تعیین اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت. برنامه‌ریزی باید به گونه‌ای باشد که تمامی دروس و مباحث کنکور را پوشش دهد. به‌طور مثال، برای هر روز یک یا دو درس اصلی و یک درس فرعی در نظر گرفته شود.
از طرفی مشخص کردن اهداف مشخص برای هر هفته و هر ماه به دانش‌آموز کمک می‌کند تا پیشرفت خود را اندازه‌گیری کند و انگیزه بیشتری داشته باشد.
تکنیک های موثر مطالعه
بهتر است روش مطالعه کنکور با استفاده از تکنیک‌های مطالعه مثل روش PQ4R و تکنیک مطالعه فعال باشد. این موضوع باعث می‌شود مطالعه بازدهی بیشتری داشته باشد. در ادامه به تفسیر هر یک از این تکنیک‌ها می‌پردازیم:
تکنیک PQ4R
تکنیک PQ4R بهترین روش برای درس خواندن کنکور و بسیار مناسب برای گنجاندن در روش مطالعه کنکور است که به درک و حفظ بهتر مطالب کمک می‌کند. این روش شامل شش مرحله است که هر کدام از مراحل به تقویت جنبه خاصی از فرآیند یادگیری کمک می‌کنند. در ادامه به شرح کامل هر یک از مراحل این روش می‌پردازیم:
- Preview (پیش‌خوانی): در این مرحله، یک مرور کلی بر فصل یا مطلب مورد نظر انجام می‌دهید تا با ساختار و محتوای کلی آن آشنا شوید. هدف از این مرحله، به دست آوردن یک تصویر کلی از موضوع است. در این مرحله فقط تیترها، زیرتیترها، تصاویر، نمودارها، جداول و خلاصه‌های پایانی فصل را مرور کنید.
- Question (سوال‌سازی): در این مرحله، سوالاتی درباره مطلبی که قصد مطالعه آن را دارید، طرح می‌کنید. این سوالات باعث می‌شوند که مطالعه شما هدفمندتر و فعال‌تر و روش مطالعه کنکور شما اصولی‌تر باشد. به تیترها و زیرتیترها توجه کنید و سوالاتی مرتبط با آن‌ها ایجاد کنید. به‌طور مثال، اگر تیتر “عوامل موثر بر یادگیری” است، سوالاتی مانند “چه عواملی بر یادگیری تاثیر می‌گذارند؟” مطرح کنید.
- Read (خواندن): در این مرحله، به خواندن دقیق و عمیق مطلب می‌پردازید تا پاسخ سوالاتی که در مرحله قبل مطرح کردید، پیدا کنید. متن را با دقت بخوانید و سعی کنید جواب سوالاتی که ایجاد کرده‌اید را بیابید. در حین خواندن، نکات مهم و پاسخ‌ها را یادداشت کنید. این کار باعث درک بهتر و عمیق‌تر مطالب می‌شود و به شما کمک می‌کند تا مطالب را به صورت فعال یاد بگیرید.
- Reflect (تفکر): در این مرحله، درباره مطالبی که خوانده‌اید و پاسخ سوالاتی که پیدا کرده‌اید، فکر می‌کنید و سعی می‌کنید آن‌ها را به یاد بیاورید و با اطلاعات قبلی خود ارتباط دهید. به این صورت که پس از خواندن هر بخش، کمی مکث کنید و فکر کنید که چگونه این مطالب با مطالب قبلی مرتبط است و چه نکات جدیدی یاد گرفته‌اید. این مرحله به شما کمک می‌کند تا مطالب را بهتر درک کرده و در حافظه بلندمدت خود ثبت کنید.
- Recite (بازگو کردن): در این مرحله، مطالبی که خوانده‌اید را بدون نگاه کردن به متن، با صدای بلند یا به صورت ذهنی بازگو کنید. سعی کنید مطالب را به زبان خودتان بازگو کنید و پاسخ سوالاتی که ایجاد کرده‌اید را بیان کنید. اگر نمی‌توانید به درستی مطالب را بازگو کنید، به متن بازگردید و دوباره بخوانید. این مرحله به شما کمک می‌کند تا مطالب را بهتر به خاطر بسپارید و نقاط ضعف خود را شناسایی کنید.
- Review (مرور نهایی): در این مرحله، مطالبی که خوانده‌اید و یاد گرفته‌اید را مرور می‌کنید تا اطمینان حاصل کنید که همه چیز را به خوبی یاد گرفته‌اید.خلاصه‌ها و یادداشت‌های خود را مرور کنید و به سوالاتی که در ابتدا مطرح کرده‌اید، دوباره پاسخ دهید تا مطالب در ذهن شما تثبیت شود.
تکنیک مطالعه فعال
تکنیک مطالعه فعال یکی از چندین روش خواندن برای کنکور به طور موثر است که به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا مطالب را بهتر درک کرده و به خاطر بسپارند. در این تکنیک، به جای خواندن منفعلانه مطالب، دانش‌آموزان با استفاده از روش‌های مختلف به طور فعال در فرآیند یادگیری مشارکت می‌کنند و باعث اصولی‌تر شدن روش مطالعه کنکور شما می‌شود. در ادامه به شرح کامل این تکنیک می‌پردازیم:
- طرح سوالات در حین مطالعه: در حین مطالعه، قبل از شروع هر بخش، سوالاتی درباره مطالب مطرح کنید تا توجه شما به نکات مهم جلب شود و مطالعه‌تان هدفمندتر باشد.
- یادداشت‌برداری فعال: یادداشت‌برداری فعال به معنای نوشتن نکات مهم به زبان خودتان است. در حین مطالعه، نکات مهم را به زبان خودتان خلاصه کنید و بنویسید. این کار به شما کمک می‌کند تا مطالب را بهتر درک کنید و به خاطر بسپارید.
- خلاصه‌نویسی: خلاصه‌نویسی به معنای جمع‌بندی و نوشتن مطالب به صورت خلاصه و موجز است. پس از خواندن هر بخش، مطالب را به صورت خلاصه و با استفاده از کلمات کلیدی یادداشت کنید. سعی کنید فقط نکات اصلی را بنویسید.
- بازگو کردن مطالب: بازگو کردن مطالب به زبان خودتان به تقویت حافظه و درک بهتر کمک می‌کند. پس از خواندن هر بخش، سعی کنید مطالب را بدون نگاه کردن به متن، به زبان خودتان بازگو کنید. این کار را می‌توانید با صدای بلند یا به صورت ذهنی انجام دهید.
- استفاده از تکنیک فیش‌برداری: فیش‌برداری به معنای نوشتن نکات مهم بر روی کارت‌های کوچک است. نکات مهم هر مبحث را روی کارت‌های کوچک یادداشت کنید و برای مرور از آن‌ها استفاده کنید. این کارت‌ها می‌توانند به صورت فلش‌کارت نیز استفاده شوند.
- ایجاد نقشه‌های ذهنی (Mind Maps): نقشه‌های ذهنی به تصویر کشیدن مطالب به صورت گرافیکی و مرتبط به هم کمک می‌کنند. استفاده از نقشه‌های ذهنی در روش مطالعه کنکور بسیار مفید است. یک صفحه سفید بردارید و مطلب اصلی را در مرکز آن بنویسید. سپس شاخه‌هایی از مرکز به اطراف کشیده و نکات کلیدی را در هر شاخه بنویسید. این نقشه‌ها به شما کمک می‌کنند تا ارتباطات بین مطالب را بهتر درک کنید.
- استفاده از تکنیک SQ3R (بررسی، سوال سازی، خواندن، بازگو کردن، مرور): این تکنیک شامل پنج مرحله است که به درک و حفظ بهتر مطالب کمک می‌کند:
- Survey (بررسی): یک مرور کلی بر مطالب انجام دهید.
- Question (سوال‌سازی): سوالاتی درباره مطالب مطرح کنید.
- Read (خواندن): مطالب را با دقت بخوانید.
- Recite (بازگو کردن): مطالب را بازگو کنید.
- Review (مرور): مطالب را مرور کنید.
- گروه های مطالعه: مطالعه در گروه‌های کوچک به تبادل نظرات و اطلاعات کمک می‌کند. با دوستان خود گروه‌های مطالعه تشکیل دهید و هر کدام بخشی از مطالب را مطالعه و برای دیگران توضیح دهید. این کار به درک بهتر و رفع ابهامات کمک می‌کند و اشکالات احتمالی روش مطالعه کنکور شما را تا حدی برطرف می‌کند.
- استفاده از تکنولوژی: استفاده از اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌های آموزشی برای یادگیری فعال می‌تواند بسیار مفید باشد. از اپلیکیشن‌های آموزشی و وب‌سایت‌هایی که محتوای تعاملی ارائه می‌دهند، استفاده کنید. این ابزارها می‌توانند شامل ویدئوهای آموزشی، کوییزها، و فلش‌کارت‌ها باشند.
- تمرین و تکرار: تمرین و تکرار مطالب به تثبیت آن‌ها در حافظه بلندمدت کمک می‌کند. پس از یادگیری هر مطلب، آن را چندین بار مرور و تمرین کنید. از تست‌های کنکور سال‌های گذشته و سوالات مشابه برای تمرین استفاده کنید.
استفاده از منابع آموزشی معتبر
بهتر است از کتاب‌های معتبر و توصیه شده توسط معلمان و مشاوران استفاده کنید تا روش مطالعه کنکور بهتری داشته باشید. همچنین، برای فهم بهتر مطالب می‌توانید از ویدئوهای آموزشی و کلاس‌های آنلاین یا حضوری معتبر استفاده کنید.
تمرین و تکرار
تمرین و تکرار هم به وسیله حل تست‌های کنکور سال‌های گذشته و هم به وسیله شرکت در آزمون‌های آزمایشی صورت می‌گیرد. حل تست‌های کنکور به دانش‌آموز کمک می‌کند تا با نوع سوالات آشنا شود و مهارت‌های تست‌زنی خود را بهبود بخشد. از طرفی شرکت در آزمون‌های شبیه‌سازی شده کنکور نیز به دانش‌آموز کمک می‌کند تا خود را در شرایط واقعی آزمون قرار دهد و نقاط ضعف و قوت خود را شناسایی کند.
مرور و جمع بندی
مرور، جزو اصلی‌ترین بخش‌های روش مطالعه کنکور است. بهترین روش درس خواندن برای کنکور، روشی است که در آن به مرور به اندازه کافی توجه می‌شود زیرا این مرحله مطالب را در ذهن فرد تثبیت می‌کند. مطالب را به صورت منظم مرور کنید تا در ذهن‌تان تثبیت شوند. برای این منظور می‌توانید از تکنیک‌های مرور مانند مرور در بازه‌های زمانی مشخص استفاده کنید.
در هفته‌های آخر، به جمع‌بندی مطالب و مرور نکات کلیدی بپردازید.
مدیریت زمان
تعیین زمان‌های مشخص برای هر درس بسیار ضروری است. زمان‌های مطالعه را به دروس مختلف اختصاص دهید و سعی کنید به این زمان‌ها پایبند باشید.
می‌توانید برای مطالعه هر مبحث از تایمر استفاده کنید تا به شما کمک کند تا تمرکز خود را حفظ کنید.
توجه به سلامت جسمی و روانی
روش مطالعه کنکور فقط مربوط به مطالعه نمی‌شود. شرایط جسمی و روانی شما نیز مهم است. خواب کافی و استراحت‌های کوتاه در بین زمان‌های مطالعه به شما کمک می‌کند تا بهره‌وری بیشتری داشته باشید. از طرفی داشتن تغذیه مناسب و مصرف غذاهای سالم و مقوی به افزایش تمرکز و کارایی مغز کمک می‌کند.
برای کاهش استرس و افزایش انرژی، ورزش کنید. بدون توجه به سلامت خود، بهترین روش مطالعه برای کنکور نیز منجر به موفقیت نخواهد شد.
حفظ آرامش و انگیزه
از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق و مدیتیشن استفاده کنید تا استرس خود را کاهش دهید.
با تعیین اهداف کوچک و دست‌یافتنی، و پاداش دادن به خود بعد از هر موفقیت، انگیزه خود را حفظ کنید.
کمک گرفتن از مشاوران و معلمان
از مشاوران تحصیلی برای تنظیم برنامه و رفع مشکلات درسی و انگیزشی و اصلاح روش مطالعه کنکور خود کمک بگیرید. در صورت نیاز، در کلاس‌های تقویتی شرکت کنید تا نقاط ضعف خود را تقویت کنید.
ارزیابی و بازنگری
هر هفته پیشرفت خود را ارزیابی کنید و برنامه‌تان را بر اساس نیازهای جدید تنظیم کنید. در صورت نیاز، برنامه‌ریزی خود را بازنگری و به‌روزرسانی کنید و روش درس خواندن برای کنکور خود را کمی تغییر دهید.
با رعایت این روش‌ها و تکنیک‌ها، دانش‌آموزان می‌توانند به بهترین نحو ممکن برای کنکور آماده شوند و به نتایج مطلوب دست یابند.
تفاوت مطالعه تستی و تشریحی
مطالعه تستی و مطالعه تشریحی دو رویکرد متفاوت در یادگیری و آماده‌سازی برای آزمون‌ها هستند. هر کدام از این روش‌ها مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند و بسته به نوع آزمون و اهداف آموزشی، می‌توانند به شیوه‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرند. در ادامه به تفاوت‌های اصلی بین این دو روش پرداخته شده است:
-
هدف
هدف مطالعه تستی آماده‌سازی برای آزمون‌هایی که به صورت چندگزینه‌ای (تستی) برگزار می‌شوند اما هدف مطالعه تشریحی درک عمیق مطالب و توانایی توضیح و بسط مفاهیم به صورت مفصل.
-
روش و تکنیک های مطالعه
روش مطالعه کنکور تستی تمرکز بر حل تست‌های متعدد، مرور سریع نکات کلیدی، و تقویت مهارت‌های تست‌زنی و روش مطالعه تشریحی خواندن دقیق و عمیق مطالب، خلاصه‌نویسی، و تمرین نوشتن پاسخ‌های تشریحی است.
-
تمرکز بر نوع محتوا
تمرکز مطالعه تستی بیشتر بر روی نکات کلیدی و حفظیات. مطالبی که احتمالاً به صورت سوالات تستی مطرح می‌شوند، مرور می‌شود اما تمرکز مطالعه تشریحی بر روی فهم عمیق مفاهیم و توانایی توضیح و بسط دادن مطالب.
-
نحوه ارزیابی و سنجش یادگیری
ارزیابی مطالعه تستی از طریق پاسخ دادن به سوالات تستی و چندگزینه‌ای. توانایی درک سریع سوال و انتخاب پاسخ صحیح بر اساس زمانبندی اهمیت دارد. اما مطالعه تشریحی از طریق نوشتن پاسخ‌های تشریحی و مقالات و توانایی بیان مطالب به صورت دقیق و جامع اهمیت دارد.